Ҳар сол 9 май дар тамоми ҷумҳурӣ ва кишварҳои пасошӯравӣ бо эҳтироми бузург Иди Ғалаба таҷлил мегардад, ки пирӯзии инсон бар зулму истибдод, бар ҷаҳолат ва фашизмро таҷассум мекунад. Ин сана на танҳо ёдбуди як рӯйдоди таърихист, балки рӯзи гиромидошти онҳое мебошад, ки ҷони худро барои озодӣ ва зиндагии осоиштаи наслҳои баъдӣ нисор карданд.
Ҷанги Бузурги Ватанӣ (1941–1945) яке аз фоҷиабортарин сафаҳоти таърихи башарият аст. Дар ин ҷанг беш аз 27 миллион нафар шаҳрвандони Иттиҳоди Шӯравӣ ҷони худро аз даст доданд. Аз ҷумла, аз Ҷумҳурии Тоҷикистон беш аз 300 ҳазор нафар ба ҷабҳа рафтанд ва зиёда аз 90 ҳазор нафари онҳо ҳалок гардиданд. Фарзандони тоҷик дар муҳорибаҳои ҳалкунанда, аз ҷумла ҳифзи Маскав, Сталинград, озодсозии Киев, Варшава ва ишғоли Берлин ширкат варзиданд.
Маҳмудхоҷа Ғафуров, таърихшиноси барҷастаи тоҷик, дар яке аз мақолаҳои худ менависад:
«Ҷанги Бузурги Ватанӣ на танҳо як задухӯрди ҳарбӣ, балки як озмоиши ахлоқии халқҳои Шӯравӣ буд. Дар ин мубориза қудрати ахлоқиву маънавии миллатҳо собит шуд».
Иди Ғалаба барои насли имрӯз бояд ҳамчун дарси ибрат бошад. Мо бояд ба онҳое ки зиндагии ороми моро таъмин карданд, арҷ гузорем, хотираи онҳоро пос дорем ва таърихи воқеиро ба фарзандон омӯзонем. Ҳамзамон, бояд ёдовар шуд, ки саҳми заҳматкашони ақибгоҳ, аз ҷумла занону кӯдакон, ки бо меҳнати хеш ғалабаро дастгирӣ карданд, низ кам нест. Дар шароити душвор онҳо бо сабр, меҳнат ва умед шабу рӯз кор карданд.
Аҳмади Дониш, донишманди тоҷик, асрҳо пеш гуфта буд:
«Касе ки ба Ватан меҳр надорад, ба инсонӣ сазовор нест».
Ин гуфта имрӯз ҳам аҳамияти бузург дорад. Меҳри Ватан ва эҳтироми сулҳ аз худшиносии миллӣ сарчашма мегирад.
